Marita de Sterck - Harde hand

Mira, studente archeologie, heeft een afspraak met het asiel waar ze vrijwilligerswerk doet. Ze krijgt er de persoonlijke zorg over een sterk getraumatiseerde hond. Eerdere adoptiepogingen liepen op niets uit met zelfs een bijtincident tot gevolg. Mira mag Turbo, zoals de hond heet, mee naar huis nemen ook al denkt haar collega Tom er het zijne van. Dat is niet voor niets. Turbo was destijds door een natuurinspecteur meer dood dan levend gevonden in het bos, sterk vermagerd, gewond en vastgebonden aan een boom. Zeer vermoedelijk afgedankt door een brute jager. Maar Mira is duidelijk: 

‘Zelfs de moeilijkste hond verdient een warme thuis (…).’ (p.8)

Mira heeft een zwak voor het dier dat graag in haar gezelschap is. Ze hoort mensen in haar omgeving wel vaker zeggen dat Turbo en zij soulmates zijn, verwante zielen.

‘Voor deze hond zou ik vechten.’ (p. 8)

De verwantschap is, gelet op Mira’s eigen verleden, niet zo vreemd.  Mira heeft een tragisch verleden en ze is, begin twintig, nog altijd niet vrij van angsten. Zo blijkt Mira een schuilnaam voor Sara, haar werkelijke naam.

Turbo kan slecht alleen zijn en het helpt daarom dat Mira een baan vindt als thuiswerker. Ze wordt freelancejournalist bij een streekkrant waar zij met haar ervaring in het dierenasiel stukjes schrijft over honden. Interviews met jagers gaan haar wellicht helpen degene te vinden die Turbo heeft mishandeld. Want dat is haar doel. Het opsporen van de dierenbeul die Turbo heeft mishandeld, hem confronteren met zijn daden.

In een tweede verhaallijn maken we kennis met Stan, een oude jager, die er barbaarse opvattingen op nahoudt als het gaat om de opvoeding van zijn nog jonge hond Barka. Het is de lezer al snel duidelijk dat Barka en Turbo dezelfde hond zijn.

Langzaam maar zeker groeit de geschiedenis naar een climax waarvan ik het einde uiteraard niet verklap.

De schrijfster wisselt voortdurend van perspectief en zo wordt het mogelijk dat je inzicht krijgt in het gedachtengoed van beide hoofdpersonen, Mira en Stan. De mishandeling van de hond kan bij niemand op genade rekenen, maar de lezer komt er wel achter dat de jager flinke deuken opliep gedurende zijn jonge jaren, dat hij echte liefde nooit heeft ervaren. Stukje bij beetje geeft De Sterck eveneens informatie prijs over de nare ervaringen die Mira had in haar jeugd en het is knap hoe zij de therapeutische wisselwerking beschrijft tussen de vrouw en haar hond, alle twee flink beschadigd geraakt door het leven.

Een knap geconstrueerde psychologische roman geschreven in dat bloemrijke authentieke Vlaamse taalgebruik van Marita de Sterck (Antwerpen, 16 augustus 1955) zoals we dat ook kennen uit haar eerdere verhalen als De hondeneters (2009) en Valavond (2014). Een verhaal dat nog lang in je hoofd blijft zitten, niet in de laatste plaats ook dankzij de illustratie op de voorzijde van de cover van het boek.

De Sterck, M. (2023) Harde hand. Amsterdam - Antwerpen: Em. Querido’s Uitgeverij. Isbn 978 90 451 2873 3 € 17,99, 181 blz

Anna van Praag - Jona

Jona, zestien jaar oud, woont met zijn vader en grootmoeder in een Amsterdams hofje. Dat is een mooie constructie, want oma worstelt met gezondheidsproblemen en zo kunnen Jona en zijn pa op haar letten. Ze leiden een rustig en teruggetrokken leven met als terugkerend patroon hun joodse rituelen. Dat verandert totaal zodra Jona  in het examenjaar voor zijn profielwerkstuk wordt gekoppeld aan de flapuit Elin en de eigengereide Lucas. Het onderwerp van het profielwerkstuk – de mentor wil dat ze er een filmdocumentaire van maken -  is namelijk Jona’s grootmoeder. Ze heeft beginnende alzheimer en praat steeds over haar geliefde Simon terwijl Jona nog nooit van een Simon heeft gehoord. Oma was ooit gehuwd met Ben, al enige tijd terug overleden evenals Jona’s moeder Mirjam die elf jaar geleden na een ruzie het huis uitrende en verongelukte door een aanrijding met een auto. Deze dramatische gebeurtenis is als een eerste herinnering van de hoofdpersoon in een soort van proloog  in het verhaal opgenomen en zegt meer over de bijzondere relatie tussen de onzekere en gevoelige Jona en diens strenge vader.

‘Misschien is zijn vader eerst naar buiten gegaan?

Jona is onzichtbaar, hij weet het niet meer, hij speelt met de lego, bouwt iets ingewikkelds. Tot het rookgordijn ineens optrekt en daar zijn vader staat die naar hem kijkt alsof Jona een soort monster is en niet gewoon zijn kindje. ‘Jouw schuld.’ (p. 7)

Jona’s vader is niet blij met alle aandacht voor zijn zwakke, oude schoonmoeder en hij maakt zich zorgen over haar gezondheid. Jona krijgt het idee dat er zaken bewust voor hem verborgen worden gehouden en de spanningen lopen steeds meer op in een geschiedenis waarin herinneringen en geheimen een absolute hoofdrol opeisen.

Is Simon een bestaand persoon, een verborgen familielid, een echte herinnering of een waandenkbeeld dat door oma’s dementie wordt veroorzaakt?

Jona en zijn klasgenoten groeien verder naar elkaar toe, maar de relatie tussen Jona en zijn vader krijgt het zwaar te verduren. Herinneringen ziet Jona’s vader als een last. Niet voor niets wordt er thuis over het oorlogsverleden nauwelijks gesproken. Jona wil zijn moeder graag beter leren kennen, maar zijn vader kiest ervoor om voornamelijk te zwijgen en versterkt daarmee het schuldcomplex van zijn zoon.

Anna van Praag (Amsterdam, 1967) schreef met Jona een fascinerende roman voor jongeren van vijftien jaar en ouder. De schrijfster stelde zichzelf de vraag hoe joods ze zelf feitelijk is. Niet joods opgevoed, geen joodse moeder, maar wel een joodse voorvader. Marcus, die in de zeventiende eeuw naar Amsterdam kwam als stamvader van een grote joodse familie. Daarover maakte ze een podcast waarin ze door joods Amsterdam wandelt, ze terugdenkt aan haar jeugd waarin ze dolgraag joods wilde zijn en waarin ze een indringend gesprek voert met haar vader, die dat juist niet wilde. Op de achtergrond klinkt steeds luider de stem van de voorvader.

 

Een wonderschoon verhaal over herinneringen, afkomst en familie dat het verdient om gelezen te worden.

Van Praag, A. (2023) Jona. Rotterdam: Uitgeverij Lemniscaat bv. Isbn 978 90 477 1518 4  € 15,99, 266 blz