Aimée de Jongh - De terugkeer van de wespendief; Taxi!; Dagen van zand

Aimée de Jongh (Waalwijk, 1988) leerde ik kennen toen ik op uitnodiging van de NTR in de zomer van 2012 in de rol van adviseur mocht meewerken aan een nieuw televisieproject. Aimée was nog maar net afgestudeerd aan de Willem de Kooning Academie in Rotterdam. In de wetenschap dat jongeren minder lezen, werden er door jonge animatoren, ieder in zijn of haar eigen stijl, pakkende trailers gemaakt van bekende titels, verhalen die op dat moment voorbijkwamen in het onderdeel fictie in de meest gebruikte methodes. Doel was natuurlijk dat leerlingen na het zien van de trailer zin kregen in het boek.

Kind van Dupuis

Ik was toen al fan van het werk van Aimée. Ze noemt zichzelf een kind van Dupuis, de vermaarde Belgische uitgever van strips als De Blauwbloezen, Guust en Robbedoes. Aimées open tekeningen spraken mij zeer aan. Sindsdien is het hard gegaan. Anno 2022 is Aimée uitgegroeid tot een van de grootste talenten van de Nederlandse stripwereld en geniet ze ook in het buitenland bekendheid. Dat ging niet helemaal vanzelf. Aimée heeft een enorme werklust en ze raakte betrokken bij talloze projecten. Ze is fulltime striptekenaar, illustrator en animator voor film en televisie. Ze illustreert schoolboeken en maakt animaties voor tentoonstellingen in musea. Haar humoristische strookstrip Snippers verscheen tot 2017 vijf jaar op rij dagelijks in Metro. Momenteel levert ze maandelijks een beeldverhaal aan Vrij Nederland.

Nadat Aimée in 2014 debuteerde met De terugkeer van de wespendief werd haar werk ook ontdekt door jongere lezers, vooral ook door die jongeren die gewoonlijk niet of lastiger zijn te verleiden tot het lezen van een boek.

Hierna aandacht voor Aimées debuut alsmede een korte kennismaking met twee latere verhalen die naar mijn mening absoluut een plaats verdienen op de leeslijsten in de bovenbouw.

De terugkeer van de wespendief (2014)

Simon Antonisse, een boekhandelaar in crisistijd, ziet zich gedwongen zijn winkel te sluiten. Het noodlot slaat toe als hij tijdens een autorit getuige is van een zelfmoord. Herinneringen uit zijn jeugd dringen zich op en Simons leven verandert in een stormachtige droom. Alleen Regina, een jong meisje dat hij per toeval tegenkomt, weet hem de rust te geven waar hij naar verlangt.

De terugkeer van de wespendief werd in meerdere talen uitgegeven en won de prestigieuze Prix Saint-Michel voor de beste Nederlandstalige strip van 2014. The Guardian noemde het boek een van de beste beeldromans van 2016. In 2017 verscheen een verfilming in opdracht van de AVROTROS, geregisseerd door Stanley Kolk.

Taxi! Verhalen van de achterbank (2019)

Aimée die voor haar werk geregeld naar het buitenland reist, vertelt over opmerkelijke, waargebeurde taxiritten in Los Angeles, Parijs, Jakarta, en Washington D.C. Terwijl de chauffeurs zich aan haar openstellen, doet Aimée hetzelfde. Het levert hartverwarmende, memorabele ontmoetingen op. Het boek werd een ode aan taxichauffeurs overal ter wereld.

Dagen van zand (2021)

1937, Oklahoma, de Verenigde Staten. John Clark is een jonge fotograaf die door de overheid wordt gestuurd naar de Dust Bowl, een gebied waar boerenfamilies worden geplaagd door verwoestende stormen van zand en stof. Het is een belangrijke opdracht. Zijn missie is om de dramatische leefomstandigheden van de bewoners op film vast te leggen. Naarmate de tijd verstrijkt, ontdekt John dat hij de confrontatie moet zoeken met iets veel groters. Is hij eigenlijk wel voorbestemd om in de voetsporen te treden van zijn overleden vader, ooit zelf een bekend fotograaf, een man met wie John een moeizame relatie onderhield?

Dagen van zand is een fictief beeldverhaal gebaseerd op ware gebeurtenissen in Amerika waar door extreme droogte en decennialange intensieve landbouw gigantische stofstormen enorme schade toebrachten aan landbouw en milieu.

Je kunt er niet omheen

De graphic novel verdient onze waardering. Je kunt er niet omheen! Er is geen enkel excuus een boek als De terugkeer van de wespendief niet toe te laten tot de leeslijst. Qua opbouw, tijd, ruimte en perspectief heeft deze beeldroman alles wat een boek literair maakt. Er is een duidelijke karakterontwikkeling van de hoofdpersoon, er is een motief, symboliek, er zijn verwijzingen, verhaallijnen, tijdsprongen en de geschiedenis is ook nog eens gezegend met een geweldig plot.

Hetzelfde kan worden gezegd van het autobiografische Taxi! waarin Aimée met speels gemak wisselt van plaats en perspectief en zich op meesterlijke wijze bedient van flashbacks en verrassende wendingen.

En dan Dagen van zand, een tragisch historisch relaas met een zorgvuldige compositie die geen lezer onberoerd laat en als vertrekpunt kan dienen voor een levendige discussie over de wijze waarop de mens zijn natuurlijke leefomgeving verwaarloost. Tekst en beeld doen je herhaaldelijk naar adem happen in een waanzinnig mooie beeldroman waarin je jezelf volledig verliest. Ondanks het documentair karakter lukt het Aimée een goed uitgewerkt portret te geven van de hoofdpersoon. Echt een juweel van een verhaal dat het verdient om gelezen te worden en dat in geen boekenkast mag ontbreken!

Laat los de gedachte dat strips kinderachtig zijn, een idee gevoed vanuit onze kinderjaren waarin we opgroeiden met Donald Duck en Suske en Wiske. Hoe anders is het bij onze zuiderburen waar het beeldverhaal sinds jaar en dag volop aanzien geniet!

 

Het is duidelijk, de graphic novel smaakt naar meer. Aarzel niet. Bewijs uzelf en de leerling een dienst en maak plaats voor het beeldverhaal in uw fictieonderwijs.

De terugkeer van de wespendief. Amsterdam: Scratch Books. Isbn 978 94 921 1765 6 € 24,90, 168 blz.

Taxi! Amsterdam: Wiebe Mokken, Scratch Books. Isbn 978 94 921 1799 1 € 17,90, 98 blz.

Dagen van zand. Oorspronkelijke uitgave Jours de sable. Amsterdam: Wiebe Mokken, Scratch Books. Isbn 978 94 931 6643 1 € 29,90, 208 blz.