Over het verhaal
De achttienjarige Stans houdt nooit haar mond, liegt als de
pest en doet dingen die verboden zijn zoals een heimelijk bezoek aan een
bokswedstrijd tussen twee vrouwen. Stans droomt ervan Gent achter zich te laten
en iets van de wereld te zien. Die gedachte moet ze abrupt laten varen als haar
vader failliet dreigt te gaan en Stans wordt gedwongen zich te binden aan een
rijke, opdringerige geldschieter, een jeugdvriend van haar vader, die verwacht
dat zijn jonge vrouw hem enkele gezonde zonen zal schenken. Stans stort zich in
een liefdeloos huwelijk. En ook al heeft haar man een bad met warm water en
schenkt hij haar zijden kleren, haar huwelijk is een gouden kooi. Zelfs het
leven van een soldaat in het leger van Napoleon lijkt haar aantrekkelijker. Ze
neemt dan ook een drastisch besluit. Stans loopt weg, onherkenbaar, gestoken in
de kleren van haar echtgenoot. Ze komt in Parijs terecht bij Napoleons
veertiende compagnie. Daar moet ze tot elke prijs verborgen houden dat ze
eigenlijk een meisje is. Tegelijkertijd zit haar jongere broer Pier haar op de
hielen. Pier is in alles Stans’ tegenpool. Hij is onnozel, volgzaam en
vastbesloten zijn zuster op te sporen en haar terug te brengen naar haar man.
Niet zonder reden: zodra Pier Stans uitlevert aan haar verbolgen echtgenoot,
zal die de opleiding betalen die zijn vader niet meer kan betalen. Daarnaast
heeft Pier nog een missie. Hij heeft met zijn vader bekokstoofd dat hij diens
schetsen voor een nieuw kanon voor de marine aan de keizer, Napoleon Bonaparte,
zal verkopen. Een ontwerp waarmee zijn vader eigenlijk Lieven, de echtgenoot
van Stans, schadeloos had moeten stellen.
Ondertussen dwingt Stans in het leger, mede dankzij haar
moed en slimheid, respect af bij haar kameraden. Die hebben geen idee in
werkelijkheid te maken te hebben met een vrouw. En als haar ware identiteit aan
het licht komt, heeft Stans zich inmiddels een vaste plek verworven in de
compagnie. Daar voelt zij zich helemaal thuis.
De titel van het boek is ontleend aan de bijnaam die Stans
krijgt nadat ze tijdens een duel zwaargewond raakt en er een kogel uit haar
hoofd moet worden verwijderd.
Van Rijckeghem heeft gekozen voor een wisselend perspectief. Beurtelings komen Pier en Stans aan het woord en als lezer krijg je een goed beeld van wat er in deze twee hoofdpersonen omgaat. Dat is belangrijk, want broer en zus zijn heel verschillend. Niet alleen qua karakter, maar ook in de keuzes die ze maken. Zo ontstaat er ruimte voor begrip en begrijp je beter dat Stans met haar plotselinge vertrek haar achtergebleven familieleden voor flinke problemen plaatst. Psychologisch zit het allemaal doordacht in elkaar en het verhaal krijgt daarmee flink diepgang.
Ook stilistisch valt er veel te genieten. Van Rijckeghem is
een briljant verteller en hij verwent de lezer met zijn bloemrijk en beeldend
taalgebruik. Zinnen als:
Ze laten hun haar loshangen
en hebben een diepe halsuitsnijding alsof hun borsten ook moeten ademhalen.
(p.13)
Haar mond lacht ook.
Hij is groot genoeg om de zon in één hap door te slikken. (p. 170)
De buffetkast staat
imposant te wezen. Het hele interieur van de kamer lijkt erop gericht om de
kast te behagen. (p. 226)
Kortom, een heerlijke roadnovel die je vanaf de eerste
bladzijde in zijn greep krijgt om je vervolgens bijna vierhonderd pagina’s lang
aangenaam te verpozen.
Dit boek stelt wat hogere eisen aan de leesvaardigheid van
de leerling. Ik zou zeggen: een aanrader voor de meer geoefende lezers in
leerjaar drie en hoger.
Rijckeghem, van, J. (2019) IJzerkop. Amsterdam - Antwerpen: Em. Querido’s Uitgeverij. Isbn 978 90 451 2287 8 € 18,99, 367 blz.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten